Cách chơi đặc trưng của dòng game này là: người chơi dùng vũ khí (như súng ngắn, súng trường, lựu đạn, dao,...) để đối đầu và tiêu diệt kẻ địch. Trong quá trình chơi, chỉ cần người chơi dính 1 đòn (nhận sát thương) của địch hoặc từ môi trường thì sẽ chết ngay lập tức. Ngoài ra người chơi có thể tấn công cận chiến để hạ thủ một số đông kẻ địch cấp thấp.

Người chơi bắt đầu game với 1 khẩu súng ngắn, 10 quả lựu đạn và dao găm (hoặc 1 vũ khí cận chiến khác) trong quá trình chơi sẽ nhặt được các vũ khí (súng, lựu đạn) mới có sức sát thương mạnh hơn. Người chơi chỉ được mang một loại súng lớn, khi nhặt được súng mới thì súng cũ sẽ mất. Cũng như thế nếu loại súng đó hết đạn thì người chơi chỉ còn khẩu súng ngắn với cơ số đạn của vũ khí này là vô hạn. Bắt đầu từ phiên bản thứ 6, người chơi có thể mang 1 lúc 2 súng lớn và thay đổi chúng với súng ngắn cho sẵn một cách linh hoạt.

Metal Slug

Các Metal Slug (MS) chính là các phương-tiện-di-chuyển-hỗ-trợ-chiến-đấu chủ yếu cho người chơi. Ở phiên bản đầu tiên SV-001, MS đúng với nghĩa đen tiếng Anh: nó là 1 chiếc xe tăng nhỏ màu bạc mang hình dáng như một con ốc sên (SV là viết tắt của Super Vehicle). Nó được trang bị 1 pháo chính (Cannon-bắn tối đa 10 phát hoặc hơn nếu được hỗ trợ) và 2 khẩu súng máy (Vulcan) 2 bên thân. Metal Slug có thể nhảy lên hoặc "ngồi" xuống, khi đó người chơi có thể ném lựu đạn từ bên trong ra thông qua 1 lỗ trên nóc xe. Nó có thể cán chết lính bộ binh của địch và khi gần hết xăng (máu của MS) người chơi có thể cho nó lao vào đối phương phát nổ như 1 đòn tấn công tự sát. MS thường chịu được 3 lần tấn công trước khi bị phá hủy. Theo thời gian (qua các phiên bản game), MS có sự thay đổi cho phù hợp với các màn chơi nhất định (trên không, dưới nước, trong lòng đất,...) nhưng vũ khí cơ bản là 1 khẩu pháo 10 phát và 2 súng máy 2 bên thì vẫn được giữ nguyên. Slug "Gunner" có thể coi là 1 chuẩn mực cho sự nâng cấp MS qua từng phiên bản. Ở bản 6, Tamar có thể dùng 2 khẩu súng máy để khóa 1 mục tiêu rồi bắn liên tục.

Bên cạnh đó, trong game còn có 1 dòng phương-tiện-di-chuyển-hỗ-trợ-chiến-đấu khác khá đặc biệt, đó là những con vật như Voi, Lạc Đà, Đà Điểu, Lừa,... mang trên thân 2 khẩu Vulcan nhưng không có Cannon, người chơi cưỡi chúng và ném lựu đạn như bình thường. Cũng vì thế, người chơi không được bảo vệ trong vỏ bọc sắt như trong các phương tiện cơ giới và sẽ chết ngay nếu nhận sát thương của địch. Những con vật này không bị mất máu trong chiến đấu nhưng chỉ phục vụ người chơi trong 1 quãng đường ngắn.